ESEF – Europejski Jednolity Format Elektroniczny

Tak, jeżeli informacje są już ujawnione (art. 114 ust. 2 ustawy o obrocie papierami wartościowymi) zgodnie z przepisami prawa handlowego, nie ma obowiązku publikacji rocznego sprawozdania finansowego.

Wszystkie roczne sprawozdania finansowe za lata budżetowe rozpoczynające się w dniu 1 stycznia 2020 r. lub później muszą być publikowane w formacie XHTML. Dotyczy to zarówno rocznych sprawozdań finansowych, jak i skonsolidowanych sprawozdań finansowych.

Nie. W przypadku lat obrotowych rozpoczynających się w dniu 1 stycznia 2020 r. lub później należy oznaczać jedynie “główne sprawozdania finansowe”, takie jak bilans, rachunek zysków i strat, rachunek przepływów pieniężnych oraz zestawienie zmian w kapitale własnym. Ponadto, należy oznaczyć 10 ujawnień z informacji dodatkowej. Obejmują one kluczowe informacje o spółce, takie jak nazwa, siedziba, forma prawna, itp. Zgodnie z art. 4 nr 3 projektu ESMA, stosowanie dodatkowych oznaczeń jest opcjonalne.

Dla lat obrotowych rozpoczynających się 1 stycznia 2022 r. lub później, zakres wymogu ujawniania informacji zostaje rozszerzony o informacje dodatkowe do skonsolidowanego sprawozdania finansowego (234 dodatkowe informacje oznaczone).

Od 1 stycznia 2020 r. przedsiębiorstwa będą zobowiązane do składania sprawozdań w języku XTML oraz w języku sprawozdawczości biznesowej iXBRL. Wszystkie dane liczbowe i informacje w sprawozdaniach finansowych będą opatrzone standardową etykietą (tagiem). Etykiety te są zgodne z jasno określoną taksonomią MSSF, przedstawioną w języku XBRL. Pozwala to systemom informatycznym na automatyczne odczytywanie rocznych sprawozdań finansowych/skonsolidowanych sprawozdań finansowych i umożliwiając inwestorom łatwiejsze przetwarzanie i analizę informacji finansowych. W tym celu stworzona została kompleksowa taksonomia ESEF.

Ponadto, format ten może być otwierany i wyświetlany w każdej standardowej przeglądarce, podobnie jak strona internetowa. W ten sposób raport finansowy w formacie XHTML może być zaprojektowany i przygotowany graficznie podobnie jak plik PDF zgodnie z życzeniem emitenta.

Przedsiębiorstwa, które są objęte skonsolidowanymi sprawozdaniami finansowymi, powinny sprawdzić na wczesnym etapie, czy i w jakim stopniu sprawozdania finansowe lub systemy rachunkowości są wyposażone w znaczniki XBRL. W tym kontekście interesujące są rozszerzenia taksonomii przez spółkę dominującą.

Taksonomia ESEF opiera się na taksonomii MSSF. Opiera się ona na statusie prawnym zatwierdzonym przez Komisję Europejską. Ze względu na doświadczenia związane z taksonomią MSSF należy spodziewać się częstych zmian i uzupełnień w taksonomii ESEF. Dlatego też zaleca się emitentom wdrożenie procesów, które zapewnią, że taksonomia i standardy techniczne będą zawsze aktualne oraz że innowacje na wszystkich poziomach zostaną włączone do systemu rachunkowości. Przy łączeniu z innymi systemami (np. bilansem elektronicznym) należy również zwrócić uwagę na współzależności. W tym kontekście należy oczekiwać wyższych kosztów bieżących.

Taksonomia MSSF jest dostępna na stronie internetowej Rady Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (IASB). Odpowiednia taksonomia dla ESEF jest dostępna na stronie internetowej ESMA.

Nie planuje się bezpośredniego przekazywania sprawozdań finansowych do ESMA. W Polsce raporty będą składane do KNFu. Utworzony zostanie również centralny europejski rejestr z odniesieniem do rejestrów krajowych (europejski elektroniczny punkt dostępu).

Zgodnie z Art 4 para. 1, przedmiotem dyrektywy w sprawie przejrzystości jest publikowanie rocznych sprawozdań finansowych. Nie dotyczy to sporządzania poszczególnych jego części składowych. Jednakże badane (skonsolidowane) sprawozdania finansowe i (skonsolidowane) sprawozdania z działalności są deklarowanymi składnikami. ESEF-RefE rozwiązuje tę dwuznaczność, przenosząc wymogi związane z obowiązkiem ESEF do sprawozdania. Tym samym wykluczone jest zwykłe przeniesienie zbadanych informacji finansowych do formy elektronicznej, ale również kontrola treści przez osobę trzecią. Prawodawca wychodzi z założenia, że Komisja Europejska jest zobowiązana do badania sprawozdań finansowych. Nie znajduje się to jednak w samym rozporządzeniu w sprawie ESEF, lecz jedynie w towarzyszących mu pytaniach i odpowiedziach. Ponieważ sprawozdawczość cyfrowa będzie w przyszłości powiązana ze sporządzaniem sprawozdań finansowych, biegli rewidenci i rada nadzorcza muszą ocenić dokładność znakowania.

Rozporządzenie ESEF wiąże się ze znacznymi kosztami dla emitentów. Nie należy zatem lekceważyć kosztów związanych z raportowaniem w nowym formacie. Koszt ten w dużym stopniu zależy od tego, czy emitenci wdrożą nowe oprogramowanie i zajmą się otagowaniem sami, czy też zlecą to usługodawcy.

Własne rozwiązanie wiąże się z wysokimi kosztami początkowymi zakupu odpowiedniego oprogramowania, ale także z zatrudnieniem osób mających odpowiednią wiedzę i umiejętności w biegłym poruszaniu się po taksonomii XBRL. W przypadku rozwiązania zewnętrznego koszty początkowe są znacznie niższe, ale za każdą transakcję pobierane są opłaty za przekształcenie raportu do formatu ESEF.

Podejmując decyzję o wdrożeniu ESEF we własnym zakresie, przedsiębiorstwa posuwają się do przodu z cyfryzacją we własnym zakresie. Początkowo wymaga to dużych inwestycji początkowych w odpowiednie oprogramowanie i adaptację systemu do specyfiki fimy. Ponadto, koszty bieżące wzrosną ze względu na wzrost liczby pracowników posiadających odpowiednią wiedzę i umiejętności w biegłym poruszaniu się po taksonomii XBRL. Jednak po wdrożeniu wszystkiego, wymagania ESEF mogą być realizowane w sposób półautomatyczny, znacznie ograniczając wysiłek ręczny i ryzyko błędów.

Zlecenie dostawcy usług oznacza początkowo utrzymanie niskiego wysiłku we własnej firmie. Doświadczenie z taksonomią MSSF pokazuje, że należy spodziewać się częstych zmian i uzupełnień w taksonomii ESEF. Emitenci muszą zadbać o to, aby taksonomia i standardy techniczne były zawsze aktualne i aby innowacje na wszystkich poziomach zostały włączone do systemu rachunkowości. Wysiłek ten jest znaczny i prawdopodobnie nieosiągalny bez dodatkowej siły roboczej w zespole finansowym firmy. Zlecając wykonanie usługi usługodawcy, ryzyko to jest zlecane na zewnątrz. Ponadto, początkowe inwestycje i dodatkowe obciążenia dla księgowości, IT i relacji inwestorskich są znacznie niższe. Emitent ma jednak mniejszą kontrolę nad procesem tworzenia raportu. Również w tym przypadku decyzja musi być skoordynowana z decyzją jednostki dominującej/spółki zależnej, jeśli emitent należy do grupy.

Krok w kierunku większej przejrzystości i porównywalności spotyka się zazwyczaj z aprobatą. Niemniej jednak, jest wiele krytycznych uwag na temat wdrożenia:

Przedstawiciele małych i średnich emitentów obawiają się, że przy ograniczonych zasobach finansowych i ludzkich będzie to trudne. W związku z tym pojawia się pytanie, czy korzyści faktycznie przewyższają koszty.

Niemiecki Komitet Standardów Rachunkowości e.V. (DRSC) krytykuje podatność na błędy w implementacji znaczników XBRL w plikach XHTML w odniesieniu do maszynowego odczytu informacji. Gdyby nie wdrożono mechanizmów automatycznej kontroli w celu wyeliminowania błędów dziesiętnych i błędów znakowych, korzyści płynące z nowego formatu sprawozdawczości zostałyby zakwestionowane.

Krytyka Institut der Wirtschaftsprüfer (IDW) jest skierowana przede wszystkim przeciwko planowanemu dostosowaniu niemieckiej prawicy, a w tym przypadku przede wszystkim HGB, do obowiązku ESEF. Realizacja projektu kolidowałaby z podstawowymi obowiązkami wynikającymi z prawa handlowego i prawa spółek oraz wywołałaby wiele otwartych pytań zarówno dla zainteresowanych spółek i ich organów wykonawczych, jak i dla odpowiednich audytorów. IDW uważa, że pozycjonowanie specyfikacji formatu ESEF w ramach przepisów HGB dotyczących sporządzania składników rocznych i skonsolidowanych sprawozdań finansowych jest systematycznie niewłaściwe. W swoim oświadczeniu z dnia 15 października 2019 r. uzasadnił to stwierdzeniem, że jest to kwestia prawa rynku kapitałowego. Wymogi te powinny być zatem zakotwiczone w prawie o obrocie papierami wartościowymi. W związku z tym biegły rewident powinien być zobowiązany do wydania odrębnej opinii na temat prawidłowości formatowania ESEF w ramach procesu publikacji rocznego sprawozdania finansowego po sporządzeniu, przyjęciu i zatwierdzeniu sprawozdania finansowego.

Zdaniem IDW, określenie formatowania w ramach sporządzania, a nie procesu ujawniania rocznych sprawozdań finansowych, rodzi również wiele pytań. Sprawdzone procesy sporządzania, badania, przyjmowania i zatwierdzania sprawozdań finansowych musiałyby zostać zmienione. Mogłoby to wpłynąć negatywnie na wiarygodność i terminowość komunikacji na rynku kapitałowym.